การวางผังโรงงาน (Plant Layout) คือการออกแบบเพื่อจัดสรรพื้นที่ภายในโรงงาน สำหรับติดตั้งเครื่องจักร จัดเรียงอุปกรณ์ วัสดุ และสิ่งอำนวยความสะดวกต่าง ๆ รวมถึงพื้นที่ที่ใช้ในการปฏิบัติงานของบุคลากร เพื่อให้กระบวนการผลิตเกิดความสะดวก รวดเร็ว ประหยัดต้นทุน และเกิดประสิทธิภาพสูงสุด
ทำไมต้องวางผังโรงงาน ?
-ช่วยให้ผู้ประกอบการสามารถใช้พื้นที่ภายในโรงงานได้อย่างคุ้มค่าและเต็มประสิทธิภาพ
-ทำให้พื้นที่ในโรงงานแบ่งออกเป็นสัดส่วนอย่างชัดเจน จึงช่วยให้กระบวนการทำงาน สะดวก รวดเร็ว และเกิดความราบรื่นมากยิ่งขึ้น อีกทั้งยังสามารถช่วยประหยัดต้นทุนด้านเวลาได้เป็นอย่างดี
-ลดการขนย้ายอุปกรณ์ วัตถุดิบต่าง ๆ เนื่องจากสามารถจัดวางไว้ในพื้นที่ปฏิบัติงานได้เลย เพราะมีการแบ่งสัดส่วนพื้นที่ปฏิบัติงานไว้อย่างชัดเจน
-ติดตามการทำงานได้อย่างง่ายดาย เพราะมีการจัดวางแผนผังพื้นที่อย่างเป็นสัดส่วน ช่วยให้สามารถควบคุมการทำงานตามแผนได้ง่ายมากขึ้น
6 เทคนิคการวางผังโรงงานเสริมประสิทธิภาพและเพิ่มผลผลิต
1. การใช้พื้นที่คุ้มทุกตารางเมตร
สิ่งที่สำคัญในการวางผังโรงงานลำดับแรก ๆ ก็คือการออกแบบพื้นที่โรงงาน ว่าควรจัดวางอุปกรณ์หรือเครื่องจักรต่าง ๆ ให้สามารถใช้งานได้อย่างคุ้มค่าในทุก ๆ ตารางเมตรได้อย่างไร เพราะปัจจุบันต้นทุนที่ดินมีราคาสูงขึ้นทุกวัน จึงไม่ควรปล่อยให้เกิดพื้นที่ว่างโดยเปล่าประโยชน์ แต่หากมีการใช้พื้นที่อย่างคุ้มค่า นอกจากจะช่วยให้การทำงานมีความสะดวกมากขึ้นแล้ว ยังสามารถช่วยลดต้นทุนในเรื่องอื่น ๆ เพิ่มเติมได้อีกด้วย
2. สะดวกต่อการทำงานที่สุด
อีกหนึ่งสิ่งสำคัญในการวางผังโรงงาน คือเรื่องของความสะดวกสบายในการทำงาน โดยแผนผังที่ดีควรจะช่วยให้การประสานงานระหว่างทีม หรือการทำงานของบุคลากรเป็นไปอย่างราบรื่น ไม่ติดขัด สามารถหยิบใช้อุปกรณ์ หรือใช้งานเครื่องจักรต่าง ๆ ได้สะดวก ด้วยพื้นที่การทำงานที่จัดเรียงอย่างเป็นระบบมากที่สุด
3. ผังโรงงานแบบยืดหยุ่น
สำหรับธุรกิจโรงงานที่เป็นสายการผลิตนั้น แน่นอนว่าจะต้องมีการปรับเปลี่ยนเครื่องจักรหรือเทคโนโลยีใหม่ ๆ อยู่เสมอ จึงทำให้จำเป็นต้องย้ายตำแหน่งอุปกรณ์ วัตถุดิบต่าง ๆ อยู่เรื่อย ๆ เพื่อให้สะดวกกับการทำงานของบุคลากรมากที่สุด เพราะฉะนั้น ในขั้นตอนการวางผังโรงงาน ก็ควรจะต้องมีความยืดหยุ่น เพื่อเตรียมพร้อมสำหรับทุก ๆ การเปลี่ยนแปลงและการเคลื่อนย้ายด้วย
4. ประหยัดต้นทุนการเคลื่อนย้าย
แน่นอนว่าในการสร้างโรงงานขนาดกลางไปจนถึงขนาดใหญ่ นอกจากจะต้องมีความยืดหยุ่นของพื้นที่ เพื่อให้ตอบรับกับทุกการเปลี่ยนแปลงแล้ว ควรจะต้องช่วยให้ประหยัดทั้งเวลา งบประมาณ และแรงงานในการเคลื่อนย้ายด้วย โดยควรออกแบบให้มีแผนผังที่สามารถเคลื่อนย้ายสิ่งต่าง ๆ ได้อย่างสะดวก ไม่ว่าจะเครื่องจักร วัตถุดิบ หรือพื้นที่ในการทำงานของบุคลากร ทำให้ไม่ต้องวกไปวนมา อีกทั้งยังจะเป็นการหลีกเลี่ยงการเกิดอุบัติเหตุภายในโรงงานด้วย
5. ผังที่ช่วยคุ้มครองวัตถุดิบและเครื่องจักร
ไม่ว่าจะเป็นอุปกรณ์ เครื่องมือ วัตถุดิบ หรือเครื่องจักรต่าง ๆ ในโรงงาน ล้วนแล้วแต่เป็นทรัพย์สินที่มีค่าอย่างยิ่งสำหรับเจ้าของธุรกิจ เพราะฉะนั้นในการวางผังโรงงาน จึงต้องมีการออกแบบระบบเพื่อช่วยดูแลรักษาสภาพความปลอดภัยของสิ่งเหล่านี้ อย่างระบบป้องกันเพลิงไหม้ โจรกรรม หรือการป้องกันความชื้น รวมถึงแยกพื้นที่จัดเก็บสิ่งของที่ติดไฟได้ง่ายไว้ต่างหากด้วย
6. ถูกต้องตามกฎหมาย
สิ่งที่สำคัญอย่างยิ่งในการวางผังโรงงาน ก็คือการออกแบบให้ถูกต้องตามระเบียบข้อบังคับ พ.ร.บ. ซึ่งต้องคำนึงถึงเรื่องความปลอดภัย สุขภาพของบุคลากรที่ทำงานภายในโรงงานด้วย นอกจากจะช่วยลดปัญหาเรื่องสุขภาพ การเจ็บป่วยของแรงงาน ยังลดอุบัติเหตุที่อาจจะเกิดขึ้นระหว่างการทำงานอีกด้วย
BY : Jim
ที่มา : https://iyarawanich.com/factory-plant-layout-design/